Lądek Zdrój to w części przepięknie odrestaurowane miasto w województwie dolnośląskim, leżące w Kotlinie Kłodzkiej, niedaleko Stronia Śląskiego, Złotego Stoku i Kłodzka. Zlokalizowane jest w zakolu rzeki Biała Lądecka, u podnóża Gór Złotych i wznosi się na wysokości ok. 440-500 m n. p. m. Jest najstarszym kurortem wodoleczniczym na ziemiach polskich. Prawa miejskie otrzymał w 1282 roku i należy do najstarszych miast Ziemi Kłodzkiej. Obecnie miasto liczy ok. 7000 mieszkańców i zajmuje 20,2 km kw. Lądek Zdrój przede wszystkim ze swoją starówką oraz częścią zdrojową należy do jednych z najpiękniejszych miejscowości Dolnego Śląska. Pozostała część miasta pozostawia jednak sporo do życzenia. Część zdrojowa jest najważniejszą częścią miasta i odzwierciedla świetność XIX - wiecznej arystokracji europejskiej.
W części przyrodoleczniczej uzdrowiska można korzystać z kąpieli siarczkowo-fluorkowych i perełkowych, masaży wirowych, wibracyjnych, natrysków biczowych oraz zabiegów borowinowych. Najbardziej reprezentacyjnym sanatorium jest zakład przyrodoleczniczy „Wojciech” (dawny Marienbad). Wyróżnia się neobarokowymi zdobieniami, marmurowymi misami z ujęciami wód leczniczych. Zakład posiada również okrągły basen z wodą ze źródła termalnego, wokół którego rozmieszczone są marmurowe XIX-wieczne wanny do kąpieli perełkowych. Do Lądka Zdroju przyjeżdżają przede wszystkim pacjenci z chorobami reumatycznymi, ortopedycznymi i neurologicznymi. W Bad Landeck, jak dawniej brzmiała nazwa miejscowości, leczyło się wiele znanych postaci historycznych m.in.: Goethe, caryca Katarzyna II, car Aleksander I, królowie pruscy, John Quincy Adams – prezydent USA. Część uzdrowiskowa miejscowości zachwyca pięknymi parkami, bogatą szatą roślinną oraz doskonale wkomponowanymi barokowymi i renesansowymi kamieniczkami i sanatoriami.
Na równą uwagę załuguje również starówka, która architektonicznie łączy w sobie schyłek średniowiecza, renesansu i baroku. To są przepiękne kamienice Rynku, gdzie część z nich aktualnie jest odnawiane, most św. Jana Nepomucena, czy też pomnik Świętej Trójcy. Szczególnie wieczorami Stare Miasto nabiera niepowtarzalnego klimatu poprzez nastrojową iluminację zabytków.
Lądek Zdrój - miasto kultury
Lądek Zdrój jest miastem, które od niedawna konsekwentnie inwestuje w kulturę oraz w jej rozwój, widząc w niej atrakcję i magnes przyciągający wielu turystów. Od kilku lat do miasta przylgnęła nazwa - "Lądek Zdrój miastem festiwali". Stało się tak poprzez organizację wielu ciekawych przedsięwzięć, takich jak:
- Festiwal Zdrowia i Cooltury (czerwiec),
- Miedzynarodowy Festiwal Tańca im. Olgi Sawickiej "Lato Baletowe" (lipiec),
- Dolnośląski Festiwal Biegów Górskich (lipiec),
- Festiwal Muzyki Uzdrowiskowej "Muzyka u źródeł" (lipiec/sierpień),
- Festiwal Tańca, Śpiewu i Rękodzieła Ludowego "Lądeckie Ludowe Zdroje" (sierpień)
- Festiwal Górski im. Andrzeja Zawady (wrzesień)
Częsć z tych wydarzeń na charakter regionalny, niektóre z nich ogólnopolski, europejski, a nawet światowy (w przypadku Festiwalu Górskiego)
Atrakcje Lądka Zdroju
- Park Zdrojowy w Lądku, ul. Zdrojowa - bardzo przyjemny zakątek miasta, z fontanną w miejscu centralnym. Najbardziej reprezentacyjną budowlą jest tutaj zakład przyrodoleczniczy Zdrój "Wojciech" z neobarokowymi zdobieniami. Kryje on okrągły basen z wodą termalną, wokół którego stoją marmurowe XIX-wieczne wanny do kąpieli perełkowych. W parku warto też zobaczyć Pijalnię Wód Mineralnych
- Rynek w Lądku Zdroju - cudowny plac miasta z pięknymi kolorowymi kamienicami i stojącym pośrodku neorenesansowym Ratuszem. Domy w Rynku pochodzą z XVIII i XIX wieku i reprezentują styl renesansowy oraz barokowy. Stoi tu również efektowna barokowa Kolumna Trójcy Świętej oraz pręgierz z XVI wieku.
- Most gotycki w Lądku Zdroju
- Stawy Biskupie - smażalnia pstrąga przy historycznych stawach, z placem zabaw dla najmłodszych, zacisznym terenie na spokojny wypoczynek, tuż przed Arboretum
- Arboretum w Lądku - zaciszny, najwyżej położony w Polsce park dendrologiczny - Leśny Ogród znajdujący się przy ulicy Moniuszki
- Skały Stołowe w Lądku - zagubione wśród lasu skałki, do których dochodzi się ścieżką oznakowaną czerwono-białymi znakami, przy drodze wjazdowej do miasta
- Nowoczesne szlaki rowerowe i piesze w okolicy Lądka Zdroju
- Czerwony Główny Szlak Sudecki: Czarna Góra - Przełęcz Puchaczówka - Pasiecznik - Przełęcz pod Chłopkiem- Kąty Bystrzyckie - Lądek-Zdrój - Przełęcz pod Konikiem - Orłowiec - Przełęcz Jaworowa - Przelęcz pod Trzeboniem - Złoty Stok
- Szlak Marianny Orańskiej - w Lądku powstał szlak na cześć księżnej Marianny, która w XIX wieku znacznie przyczyniła się do rozwoju miasta, wiele nazw w mieści właśnie nawiązuje do jej imienia
Lądek Zdrój - historia
Lądek-Zdrój to polska miejscowość, której początki istnienia datuje się na 1282 rok, w którym to ówczesny książę wrocławski Henryk IV Probus nadał mu prawa miejskie. Swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim temu, iż od końca XV wieku jest najstarszym polskim uzdrowiskiem. Niektóre źródła podają jednak, iż już w I połowie XIII wieku na terenie Lądka-Zdroju znajdowały się pierwsze urządzenia kąpielowe świadczące o istnieniu wówczas w tym miejscu uzdrowiska, jednak uległy one niestety zniszczeniu. Pod koniec XV wieku powstał najstarszy w mieście zakład przyrodoleczniczy, który został wzniesiony na tutejszym źródle „Jerzy". Z pewnością jednym z ważniejszych momentów w historii Lądka-Zdroju było wybudowanie drogi, która połączyła miasto z innymi miejscowościami dzięki inicjatywie działającej wówczas na obszarze Kotliny Kłodzkiej księżnej Marianny Orańskiej. Wiele polskich miast podczas II wojny światowej uległo znacznemu zniszczeniu, jednak Lądek-Zdrój nie odniósł żadnych strat. W maju 1945 roku miasto zostało zajęte przez jeden z oddziałów Armii Czerwonej. W 1946 roku niemiecką nazwę miejscowości (Bad Landeck) zastąpiono nazwą Lądek-Zdrój i od tego roku tutejsze uzdrowisko rozpoczęło funkcjonowanie.
Lądek Zdrój - wiek XII
18 maja 1137 r. miał miejsce zjazd kłodzki, na którym spotkali się Bolesław Krzywousty z Sobiesławem Czeskim. Na mocy zawartego porozumienia Ziemia Kłodzka została przyłączona do granic Czech. Lądek, wówczas leśna osada, służyła zamkowi Karpień.
Lądek Zdrój - wiek XIII - XIV
9 kwietnia 1241 r. odbyła się krwawa bitwa pod Legnicą. Oddziały Tatarsko- Mongolskie zmierzając poprzez Ziemię Kłodzką i Przełęcz Lądecką w kierunku Otmuchowa, niszczyli i plądrowali wszystko po drodze, w tym również pierwsze kąpielowe zbiorniki w Lądku. Istnieje o tym wzmianka napisana przez anonimowego autora. W Latach 1280-82 Lądek nabył prawa miejskie z nadania Henryka IV Probusa - księcia wrocławskiego, natomiast 110 lat później potwierdza je król czeski Wacław IV.
Lądek Zdrój - wiek XV
Lata 1419-33 to okres wojen husyckich. W 1428 r. husyci zniszczyli zamek Karpień oraz Lądek, w tym również urządzenia i baseny kąpielowe. Niestety nastąpił regres gospodarczy i zahamowanie rozwoju miasta. W roku 1459 pierwszy elekcyjny król czeski Jerzy z Podiebradu podniósł Ziemię Kłodzką do rangi hrabstwa i funkcjonuje tak aż do roku 1945. W lecie 1496 r. Lądek odwiedził książę ziębicki, syn króla Jerzego - Henryk Starszy. W 1498 r. synowie Henryka Starszego Jerzy, Karol i Albrecht zbudowali zakład kąpielowy Jerzy, zachowany po licznych przebudowach do dnia dzisiejszego i zwany obecnie "Starym". Oni też zlecili pierwsze badania wód gruntowych, które przeprowadził wiedeńczyk dr Konrad z Bergu.
Lądek Zdrój - wiek XVI
W 1526 roku na tronie czeskim zasiadł Ferdynand I Habsburg, tym samym Czechy i należący wówczas do nich Śląsk weszły w skład monarchii Habsburgów. Rok 1537 rozpoczęła się budowa pierwszego ratusza na rynku lądeckim, po wcześniejszym wykupieniu wójtostwa i powstaniu Rady Miejskiej. W 35 lat później miasto wykupiło zakład Jerzy i w 1577 r. Rada Miejska ustanowiła pierwsze przepisy kąpielowe. Dzięki sąsiedztwu Hrabstwa Kłodzkiego z Księstwem Biskupów Wrocławskich częstymi gośćmi lądeckiego zdroju byli biskupi, i to nie tylko wrocławscy. W XVI wieku dwukrotnie gościli tu bp Marcin Gerstmann, Antoni Bros z Mohelnicy, późniejszy Abp praski, oraz bp kujawsko-pomorski Rozrażewski.
Lądek Zdrój - wiek XVII
W latach 1618-48 miała miejsce wojna 30-letnia na tle religijnym. Przyniosła ona wielkie zniszczenia, zarówno gospodarcze jak i społeczne. Wybuchły epidemie chorób zakaźnych, które zdziesiątkowały ludność. W tym okresie więcej ludności umarło poprzez choroby niż podczas wojny 30-letniej. W Lądku pamiątką po epidemiach są epitafia wmurowane w ściany spalonej kaplicy cmentarnej oraz trzy krzyże dominujące nad miastem na południowych zboczach Modzela (Góra Trzykrzyska).
W roku 1678 hrabia Zygmunt Hoffmann zbudował nowy zakład kąpielowy nazwany im. Marii. Przy okazji wykopów pod fundamenty ponownie odkryto nowe źródło (obecny Wojciech). Dwa lata później, w 1670 roku wybudował kościół p.w. MB na Pustkowiu, obecnie sanktuarium Uzdrowienia Chorych.
W 1693 r. powstał kościół parafialny p.w. Narodzenia MP. W pierwszej połowie tego stulecia odwiedził Lądek arcybiskup praski E. Harrach i biskupi wrocławscy: Sebastian Rostock i arcyksiążę Karol - bp wrocławski. W 1661 r. gościł w Lądku książę pruski Jerzy III z rodziną, a w roku 1674 książę Legnicki, Wrocławski i Brzeski - Jerzy Wilhelm, ostatni z linii Piastów.
Lądek Zdrój - wiek XVIII
8 marca 1739 r. wybuchł wielki pożar praktycznie całego miasta. Spłonął ratusz oraz wschodnia i południowa pierzeja rynku (różnica w zabudowie dostrzegalna do dnia dzisiejszego), wraz z okoliczną zabudową.
Pod koniec 1740 roku miał miejsce początek wojen śląskich. Król pruski Fryderyk II zwany później Wielkim zagarnął całe północne Sudety i Śląsk. Od 1742 r. Lądek został przejęty i znalazł się w granicach Prus. Zabór dokonany przez Fryderyka II usankcjonowany został w 1763 r. postanowieniami pokoju zawartego w Hubertsburgu.
Schyłek XVIII wieku i wiek XIX to dynamiczny rozwój uzdrowiska - przyczynił się do tego niewątpliwie pobyt w Lądku i pomyślna kuracja Fryderyka II oraz hrabiego Karola Jerzego Henryka Hoyma, ministra ds. Śląska, który bezpośrednio przyczynił się do rozbudowy części uzdrowiskowej. W 1790 r. w Lądku przebywał J.W. Goethe.
Lądek Zdrój - wiek XIX
Dalszy dynamiczny rozwój uzdrowiska.
W 1795 r. i w 1800 r. przebywała tu królowa pruska, żona Fryderyka Wilhelma III Ludwika (Luiza). Z jej inicjatywy i funduszy rozpoczęto budowę północnego skrzydła obecnego Uzdrowiskowego Domu Kultury.
W 1800 r w Lądku przebywał J. Quincy Adams, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych.
Od 1811 r. w uzdrowisku zaczęła obowiązywać opłata klimatyczna.
Latem 1813 r. do uzdrowiska przybyli najwyżej postawieni w hierarchii społecznej XIX wieku goście: król pruski Fryderyk Wilhelm III wraz z dworem i car Rosji Aleksander I w towarzystwie książąt. Oficjalne spotkanie obu władców miało miejsce 2 sierpnia 1813 roku w nieistniejącej już leśnej Świątyni.
W XIX wieku do Lądka zaczęło przyjeżdżać coraz więcej Polaków, i to dla nich Aleksander Kuczyński w 1821 r. przetłumaczył na język polski pracę dr Mosda, opisującą szereg istotnych kuracji i wskazań leczniczych.
W 1828 r. Zbudowana została nowa pijalnia, a przy okazji też odnowiło się źródło Marianny, obecne źródło Dąbrówki.
W 1829 r. odkryto obecne źródło Chrobrego, wówczas Łąkowe, a eksploatację tego źródła rozpoczęto w 1847 r.
Nastąpiła ekspansja budowlana i zabudowano teren od zakładu Marii (obecny Wojciech) aż do zakładu św. Jerzego. Budowle te z niewielkimi tylko zmianami przetrwały do dnia dzisiejszego.
W kwietniu 1838 roku przebywała w Lądku księżna Marianna Orańska, córka Wilhelma I Orańskiego, władcy Zjednoczonego Królestwa Niderlandów, kobieta, która dokonała wiele dobrego dla tego regionu. Tak bardzo spodobały jej się te tereny, że postanowiła wybudować sobie w okolicy zamek. I tak oto powstał Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim, który stał się jej siedzibą w tej części Europy. Na terenach Ziemi Kłodzkiej do Marianny Orańskiej należały także Góry Bialskie i Masyw Śnieżnika. Właścicielka dbała o ten teren oraz o jego mieszkańców. Wyrażało się to racjonalną gospodarką, w tym czasie powstała cała sieć dróg górskich, na hali pod Śnieżnikiem farma krów, którą zarządzał sprowadzony tu Szwajcar. Z biegiem lat, w miarę napływu turystów, stopniowo farma zaczęła się przekształcać w schronisko. Na terenach niżej położonych powstały stawy rybne (hodowla pstrąga). Również za zgodą księżnej powstało Międzygórze budowane przez Ryszarda Janischa i huta szkła w Stroniu Śląskim, której założycielem był Franciszek Wiktor Loski w 1864 roku.
Dzięki Mariannie Orańskiej Lądek uzyskał połączenie drogowe z Kamieńcem i Ziębicami oraz Bolesławowem i Nowym Mestem na Morawach. Pamiątką tej budowy jest pomnik wystawiony księżnej przed kościołem ewangelickim, którego budowę również finansowała. Pomnik wyznacza połowę drogi z Kamieńca do Starego Mesta. Współcześnie zasługi Marianny Orańskiej upamiętniono płytą w Międzygórzu oraz na Śnieżniku. Nieżyjący już niestety, długoletni dzierżawca schroniska, Zbigniew Fastnacht - Przewodnik Sudecki ufundował płytę, która znajduje się na budynku schroniska.
Z innych osobistości warto jeszcze wspomnieć Fryderyka III, który przebywał w Lądku w 1846 r., by ponownie powrócić w 1857 r. Do Lądka przyjeżdżało rówieniż wielu pisarzy, poetów i publicystów.
W 1872 roku wybudowano ratusz w części miejskiej. Dalsze lata to ogromny rozwój infrastruktury, przede wszystkim połączono część miejską z częścią zdrojową w 1892 roku, a 5 lat później zbudowano połaczenie kolejowe z Kłodzkiem.
Lądek Zdrój - wiek XX
W dalszym ciągu trwała rozbudowa części zdrojowej, głównie w niższej części miasta, w dolinie rzeki Białej Lądeckiej w kierunku Stronia Śląskiego, zarówno na prawym jak i jej lewym brzegu. W roku 1904 dr J. Plesch odkrył radioaktywność wód lądeckich, co wpłynęło na znaczną zmianę metod leczenia.
Działania I wojny światowej na szczęście ominęły Lądek. W okresie międzywojennym ma miejsce dynamiczny rozwój zabudowy willowej. W części uzdrowiskowej w latach 1914-1916 zbudowany został Zakład Przyrodoleczniczy "Nowy Jerzy", a w 1936 roku kryty basen.
9 maja 1945 r. na teren Ziemi Kłodzkiej wkroczyły wojska radzieckie. Przeszły przez Przełęcz Lądecką wyzwalając cały ten rejon spod panowania Niemców. Od 15 czerwca 1945 r. w Lądku rozpoczęła działalność polska administracja. Do regionu zaczęli zjeżdżać pierwsi osadnicy, w dużej części z terenów wschodnich, przede wszystkim z rejonu Wileńszczyzny i Lwowa. Ludność niemiecka sukcesywnie wysiedlana była na zachód i akcję tę całkowicie zakończono w 1957 roku. Bezpośrednio po wyzwoleniu, wraz z polską administracją zaczęła działać radziecka komendantura miasta. Rosjanie zaczęli uruchamiać poszczególne obiekty lecznicze dla swoich potrzeb, przekazując polskiej administracji tylko część z nich. Zarząd Państwowego Uzdrowiska powstał wiosną 1946 r., i jest to jednocześnie data rozpoczęcia pierwszego sezonu leczniczego. W 1953 r. władze radzieckie zlikwidowały swoje sanatoria, część z nich przejęło Państwowe Uzdrowisko, a część powstający wówczas Centralny Wojskowy Zespół Sanatoryjny. W latach 1950-1970 następował stały rozwój uzdrowiska. Okres powojenny to najlepsze lata w rozwoju miejscowości. W tym czasie przebudowano układ komunikacyjny, powstała duża i mała obwodnica miasta. Zmodernizowano Park 1000-lecia.
W 1973 r. odwiercono źródło Zdzisław. Nazwę przyjęto imieniem Zdzisława Karsta, by upamiętnić człowieka, który przyczynił się do rozwoju miejscowości.
